1. Ανθρωπογεωγραφία
Χωριό σε πλαγιά κοντά στην κορυφή λόφου, 78 χλμ. νοτιοδυτικά της Νικομήδειας, 44 χλμ. βορειοανατολικά του Αντάπαζαρ, 2 χλμ. βόρεια του Κεστενέ Πουνάρ και 1 χλμ. νότια του Κιρεζλί. Τρία χλμ. βόρεια από το χωριό περνούσε ο ποταμός Καρασού (Karası). Το όνομα Καραπελίτ στην τουρκική γλώσσα σημαίνει «μεγάλη βελανιδιά (ή γενικά δέντρο)» (kara = μαύρος, αλλά εδώ λειτουργεί επιτατικά, pelit = βελανιδιά). Πράγματι, έξω από την εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Κωνσταντίνο, υπήρχε μια μεγάλη βελανιδιά, πάνω στην οποία βρισκόταν η καμπάνα της εκκλησίας.
Πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή το χωριό είχε περίπου 400 κατοίκους, όλους ελληνορθόδοξους.1 Οι κάτοικοι ήταν όλοι ποντιακής καταγωγής,2 από την περιοχή των Κοτυώρων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή (πρώην ιδιοκτησία μουσουλμάνου τσιφλικά) τη δεκαετία του 1860. Η γλώσσα των κατοίκων ήταν η ποντιακή, οι άνδρες όμως, κυρίως, και λιγότερο οι γυναίκες γνώριζαν και τουρκικά. Τα τραγούδια τους ήταν σε ποντιακή διάλεκτο, πολλά όμως ήταν και τουρκικά. Η θεία λειτουργία γινόταν στα ελληνικά, σε πολλές περιπτώσεις όμως ο ιερέας εξηγούσε το ευαγγέλιο στην ποντιακή, ενώ στο χωριό κυκλοφορούσε ευρέως η καραμανλίδικη εφημερίδα Ανατολή, όπως και καραμανλίδικα θρησκευτικά βιβλία.
2. Διοικητική και εκκλησιαστική εξάρτηση – Θρησκεία – Εκπαίδευση
Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε για τις αρχές του 20ού αιώνα, το Καραπελίτ υπαγόταν στο του Αντάπαζαρ του της Νικομήδειας.3 Το χωριό διοικούνταν από έναν , ο οποίος εκλεγόταν διά βοής, συνεπικουρούμενο από 3 ή 4 συμβούλους (αζάδες, âza). Επίσης λειτουργούσε εκκλησιαστική επιτροπή και σχολική .
Εκκλησιαστικά ο οικισμός ανήκε στη δικαιοδοσία της μητροπόλεως Νικομηδείας. Η μοναδική εκκλησία του οικισμού ήταν αφιερωμένη στον άγιο Κωνσταντίνο, βρισκόταν στο κέντρο του χωριού και ήταν πετρόκτιστη. Στο εσωτερικό της είχε μόνο φορητές εικόνες και όχι τοιχογραφίες.
Το χωριό διέθετε εξατάξιο δημοτικό σχολείο, δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, το οποίο ήταν ξύλινο, όπως και τα σπίτια του χωριού. Πριν από το 1900 το ρόλο του δασκάλου τον αναλάμβανε ο ιερέας, αργότερα όμως προσελήφθη δάσκαλος και τα μαθήματα έγιναν περισσότερα (ανάγνωση, γραφή, ιερά ιστορία, αριθμητική, αρχαία ελληνική ιστορία). Τα παιδιά δεν πλήρωναν δίδακτρα, όλες όμως οι οικογένειες συνεισέφεραν για να πληρωθεί ο δάσκαλος. Η ετήσια σχολική δαπάνη έφθανε τις 10 οθωμανικές λίρες.
3. Στοιχεία Οικονομίας
Η βασική παραγωγή των κατοίκων ήταν τα δημητριακά, τα φρούτα και τα φουντούκια, ενώ ασχολούνταν και με την κτηνοτροφία. Τα προϊόντα αυτά γενικά κάλυπταν δικές τους ανάγκες, εκτός από τα φουντούκια, τα οποία τα προωθούσαν στο παζάρι του Αντάπαζαρ. Το τελευταίο ήταν μαζί με το Ιντζιρλί τα σημαντικότερα εμπορικά κέντρα με τα οποία συναλλασσόταν ο οικισμός.
4. Έξοδος
Το 1919, και μετά από επιθέσεις και καταστροφές των μουσουλμάνων ατάκτων, οι κάτοικοι του Καραπελίτ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό τους με προορισμό τη Νικομήδεια. ενώ το 1922, μετά τον οριστικό διωγμό τους, εγκαταστάθηκαν στον Σταυρό Βεροίας.
|
1. Στις αρχές του 20ού αιώνα (1905), σύμφωνα με την επίσημη στατιστική του Οθωμανικού Πατριαρχείου, στο Καραπελίτ κατοικούσαν 38 ελληνορθόδοξες οικογένειες· βλ. Εθνικά Φιλανθρωπικά Καταστήματα, Ημερολόγιον έτους 1906(Κωνσταντινούπολη 1905), σελ. 134. Παρόμοια στοιχεία (38 οικογένειες) δίνει και ο Θ. Καβαλιέρος-Μαρκουίζος, Από Κωνσταντινουπόλεως εις Νίκαιαν. Ταξειδιωτικαί εντυπώσεις εκ Βιθυνίας, μετ’ εικόνων (Κωνσταντινούπολη 1909), σελ. 142. Βλ. και Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι. - 1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες: από το μιλλέτ των Ρωμιών στο ελληνικό έθνος (Αθήνα 1997), σελ. 222. Η στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου για το 1922 δίνει τον αριθμό των 400 ελληνορθόδοξων κατοίκων· Patriarcat Oecumenique, Les atrocités Kémalistes dans les régions du Pont et dans le reste de l'Anatolie (Κωνσταντινούπολη 1922), σελ. 85, 221.
2. Για μεταναστεύσεις Ποντίων, μεταλλωρύχων και μη, προς τη Βιθυνία, βλ. Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι. - 1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες: από το μιλλέτ των Ρωμιών στο ελληνικό έθνος (Αθήνα 1997), σελ. 221-223.
3. Το μουτεσαριφλίκι της Νικομήδειας ήταν ανεξάρτητο και δεν υπαγόταν σε κάποια ευρύτερη διοικητική περιφέρεια (βιλαέτι) αλλά απευθείας στο Υπουργείο των Εσωτερικών.
|
No comments:
Post a Comment