Kestanepinari - Kεστανέ πουναρ

Αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Μελετών 

Κεστενέ Πουνάρ Author(s) : Σταματόπουλος Δημήτριος (08/10/2001) For citation: Σταματόπουλος Δημήτριος , «Κεστενέ Πουνάρ», 2001, Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=12129>
1. Ανθρωπογεωγραφία Χωριό σε πλαγιά, στην κοιλάδα παραποτάμου του Melendere, 43 χλμ. βορειοανατολικά του Αντάπαζαρ. Η ονομασία του οικισμού ήταν κοινή στο ελληνορθόδοξο και στο μουσουλμανικό στοιχείο. Η λέξη είναι τουρκική και σημαίνει «Καστανοπηγή» (Kestane = κάστανο, pınar = βρύση, πηγή). Η ετυμολογία της ονομασίας πιθανότατα συνδέεται με το γεγονός ότι το χωριό ήταν κατάφυτο από καστανιές. Το όνομα του οικισμού πραμένει το ίδιο (Kestanepınarı). Το χωριό κατοικούνταν αποκλειστικά από ελληνορθόδοξο πληθυσμό, περίπου 150 οικογένειες.1 Οι κάτοικοι του Κεστενέ Πουνάρ, όπως συνέβη και με άλλα χωριά της περιοχής, ήταν έποικοι από την περιοχή των Κοτυώρων του Πόντου, οι οποίοι μετοίκησαν μετά το 1885 για να εργαστούν στα μεταλλεία του Καρασού.2 Μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο, αν και όλοι γνώριζαν την τουρκική γλώσσα. 2. Διοικητική εξάρτηση Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε για τις αρχές του 20ού αιώνα, το Κεστενέ Πουνάρ υπαγόταν στο καϊμακαμλίκιτου Αντάπαζαρ, το οποίο με τη σειρά του ανήκε στο μουτεσαριφλίκι της Νικομήδειας.3 Το χωριό διοικούνταν από έναν μουχτάρη, συνεπικουρούμενο από 3 ή 4 συμβούλους (αζάδες, âza). Επίσης λειτουργούσαν εκκλησιαστική επιτροπή και σχολική εφορεία. 3. Εκκλησιαστική εξάρτηση – Εκπαίδευση Εκκλησιαστικά ο οικισμός ανήκε στη δικαιοδοσία της μητρόπολης Νικομηδείας. Το Κεστενέ Πουνάρ είχε δύο εκκλησίες: η μία βρισκόταν μέσα στο χωριό και ήταν αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο, ενώ η άλλη έξω από το χωριό και ήταν αφιερωμένη στον άγιο Κωνσταντίνο και την αγία Ελένη και λειτουργούσε μόνο στις 21 Μαΐου. Υπήρχε επίσης ένα σχολείο, ακριβώς απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ξύλινο, όπως άλλωστε και τα σπίτια του χωριού. Στις αρχές του αιώνα (1909) είχε 50 μαθητές, ενώ η ετήσια δαπάνη της σχολικής εφορείας για τη συντήρηση και τη λειτουργία του έφθανε τις 12 χρυσές οθωμανικές λίρες. 4. Οικονομία Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με τη γεωργία (δημητριακά, φασόλια, φουντούκια). Τα γεωργικά προϊόντα ικανοποιούσαν κατά κύριο λόγο τις ανάγκες των κατοίκων και σπάνια προορίζονταν για πώληση. Οι κύριες εμπορικές συναλλαγές του χωριού διεξάγονταν με το Ιντζιρλί και το Αντάπαζαρ. Επίσης πολλοί κάτοικοι είτε ήταν τεχνίτες (μαραγκοί, ξυλοκόποι, καλαϊτζήδες, δηλ. γανωτές κ.λπ.) είτε εργάζονταν στα μεταλλεία του Καρασού, τα οποία απείχαν 14-15 χλμ. δυτικά-βορειοδυτικά του χωριού. 5. Έξοδος Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή οικογένειες από το Κεστενέ Πουνάρ εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Χαλκιδικής. 1. Στις αρχές του 20ού αιώνα (1905), σύμφωνα με την επίσημη στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο Κεστενέ Πουνάρ κατοικούσαν 88 ελληνορθόδοξες οικογένειες· βλ. Ημερολόγιον των Εθνικών Φιλανθρωπικών Καταστημάτων του έτους 1907 (Κωνσταντινούπολη 1906), σελ. 134. Παρόμοια στοιχεία (90 οικογένειες) δίνει και ο Θ. Καβαλιέρος-Μαρκουίζος, Από Κωνσταντινουπόλεως εις Νίκαιαν, σελ. 141-2. 311 ελληνορθόδοξους κατοίκους δίνει η Σία Αναγνωστοπούλου. Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι.-1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες: από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος (Αθήνα 1997), πίνακες. 2. Για τη μετανάστευση Ποντίων στη βορειοδυτική Μικρά Ασία βλ. Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι.-1919. Οι ελληνορθόδοξες κοινότητες: από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος (Αθήνα 1997), σελ. 221-223. 3. Η νομαρχία (mutasarrıflık ή sancak) της Νικομήδειας ήταν ανεξάρτητη και δεν υπαγόταν σε κάποια ευρύτερη διοικητική περιφέρεια (βιλαέτι), αλλά απευθείας στο Υπουργείο των Εσωτερικών.

Κεστανέπουναρ-Kestanepınari

Χωριό σε πλαγιά, στην κοιλάδα παραποτάμου του Melen dere, 43 χλμ. βορειοανατολικά του Αντάπαζαρ. Η ονομασία του οικισμού ήταν κοινή στο ελληνορθόδοξο και στο μουσουλμανικό στοιχείο. Η λέξη είναι τουρκική και σημαίνει «Καστανοπηγή» (Kestane = κάστανο, pınar = βρύση, πηγή). Η ετυμολογία της ονομασίας πιθανότατα συνδέεται με το γεγονός ότι το χωριό ήταν κατάφυτο από καστανιές. Το όνομα του οικισμού πραμένει το ίδιο (Kestanepınarı).

Το χωριό κατοικούνταν αποκλειστικά από ελληνορθόδοξο πληθυσμό, περίπου 150 οικογένειες. Οι κάτοικοι του Κεστενέ Πουνάρ, όπως συνέβη και με άλλα χωριά της περιοχής, ήταν έποικοι από την περιοχή των Κοτυώρων του Πόντου, οι οποίοι μετοίκησαν μετά το 1885 για να εργαστούν στα μεταλλεία του Καρασού. Μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο, αν και όλοι γνώριζαν την τουρκική γλώσσα.

https://www.google.ca/maps/place/Kestanep%C4%B1nar%C4%B1,+Kestanep%C4%B1nar%C4%B1+Mahallesi,+54800+Kocaali%2FSakarya,+Turkey/@40.9751487,30.8001517,15z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x409dbf8a7d4f6311:0x289de22faa3538b0!8m2!3d40.9754999!4d30.8093

1881: 

ΕΚΔΙΩΞΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΡΝΤΟΥ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ. 

ΜΕΤΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΚΕΣΤAΝΕΠΟΥΝΑΡ  ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΑΤΑΠΑΖΑΡ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΩΞΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ.

1920: 

ΕΚΔΙΩΞΗ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΤΟΥ ΚΕΣΤΕΝΕΠΟΥΝΑΡ. ΙΟΥΝΙΟΣ 

1921: 
ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΗ ΡΑΙΔΕΣΤΟ ΚΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1921- ΜΑΡΤΙΟΣ 1922. 

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ 69 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ 

ΤΟ ΚΕΣΤΑΝΕΠOYΝΑΡ ΣΗΜΕΡΑ (Φωτογραφίες: Αρχείο  Ersin Din)

 

Οδοιπορικό στο Κεστανέπουναρ και στο Κίρεζλι (2005) Aρχείο: Αμμανατίδου Γιώτας

Από το βιβλίο του Χάρη Αμμανατίδη "ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ ΔΙΑΔΡΟΜΗ"

ΕΠΟΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΣΤΑΝΕΠΙΝΑΡ ΣΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 

Tην Κυριακή 28/6/15, έγινε το μνημόσυνο των αδίκως φονευθέντων προγόνων των κατοίκων του Μεσημερίου, στις 30.6.1920 στην περιοχή Ατά παζάρ Νικομήδειας.

Ακολούθησε εκδήλωση μνήμης και τιμής στο πνευματικό κέντρο του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος Μεσημερίου. 

Μετά την επιμνημόσυνη δέηση στο ανακαινισμένο Μνημείο των Ποντίων στην αυλή του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος έγινε κατάθεση στεφάνων από φορείς του χωριού.

Κατόπιν , στο πνευματικό κέντρο, αρχικά παρουσιάστηκαν χοροί των Ατα παζαρλήδων, των περιοχών Αργυρούπολης, Κοτυώρων και Ατά παζάρ, από το Μορφωτικό όμιλο Ποντίων Μεσημερίου "Αργοναύτες", συνοδεία στον κεμεντζέ του Μιχάλη Τσακιρίδη και στο νταούλι του Λάζαρου Πασχαλίδη.

Στη συνέχεια, προβλήθηκε το βίντεο "Η ιστορία των κατοίκων του Μεσημερίου"( διαθέσιμο και στο διαδίκτυο) που δημιούργησε το μέλος του ΔΣ των "Αργοναυτών", Κωνσταντίνος Καραπουλουτίδης.

Ο κύριος ομιλητής της εκδήλωσης, Θεοδόσιος Κυριακίδης, Δρ Νεότερης Ιστορία, προέβη σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και διαφωτιστική παρουσίαση της ιστορίας του τόπου, του χρονικού της δολοφονίας των παλληκαριών του Ατά παζάρ και της ηγετικής μορφής του άγνωστου και αφανούς Καπετάνιου Βαγγέλη Φωτιάδη που με τον ηρωισμό και την αυτοθυσία του , έσωσε 10.000 ΄Ελληνες και τους οδήγησε στην Ελλάδα.

Ζωντανή μαρτυρία κατέθεσε η ηλικιωμένη Συμέλα Παπαδοπούλου, ότι γνώριζε από τις διηγήσεις των συγγενών της.

Στους παρευρισκόμενους προσφέρθηκαν ποντιακά εδέσματα από τις κυρίες της Εκκλησίας, του συλλόγου και του χωριού γενικότερα.

Η εκδήλωση έγινε υπό την αιγίδα της τοπικής κοινότητας Μεσημερίου, του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος και του Μορφωτικού ομίλου Ποντίων Μεσημερίου "Αργοναύτες".

Αιωνία η μνήμη των αδίκως φονευθέντων στο Ατά παζάρ, στον Πόντο και στη Μικρά Ασία αλλά και των απανταχού θυμάτων της βαρβαρότητας.

Ευχαριστούμε για την επεξεργασία εικόνας ήχου τον Παναγιώτη Παπαδόπουλο.
ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ (Κακάκσαββας)

Γράφει ο εγγονός Θεοφάνης Πασχαλίδης:

Αφανείς ήρωες αυτης της τραγωδίας οι επιζώντες. 
Ο παππούς και η γιαγιά μου ήταν απ αυτούς που επέζησαν!( στην φωτογραφία )
Τι εζησε ο παππούς; Βρήκε το κουράγιο και το έβαλε στα πόδια να γλυτώσει απ τους κεμαλικους. Εφυγε απ τη ζωή το 83. Και ακόμα τρέχει να γλυτώσει το κεφάλι του!
Εζησε σαν θύμα του πρώτου παγκόσμιου πολέμου όπως και ολοι οι πρόσφυγες.
Έζησαν και την φρίκη του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου! Έζησαν κατοχή και εμφυλιο. Εζησε και το 74 να δει εγγονό και γιο να επιστρατεύονται! Γιατί;
Σαν μικρά παιδιά έκλαιγαν οι παππούδες το 74. Γιατί;
Τις ημέρες μνήμης της γενοκτονίας να θυμομαστε και να μη ξεχνάμε και τις αιτίες της καταστροφής!
Γιατί αν δεν τις ψάξουμε και περιμένουμε να λύνονται όλα μόνα τους, οι καταστροφές θα επαναλαμβάνονται!
Να τιμάμε τους δικούς μας! Και να μην ξεχνάμε!Είναι καθήκον και υποχρέωση ολων μας!