MUSIC-MOUSICIANS - ΜΟΥΣΙΚΗ - ΜΟΥΣΙΚΟΙ

ΣΑΒΒΑΣ ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ ΑΤΑΠΑΖΑΡ - ΛΥΡΑ

Statistics - Στατιστικά στοιχεία

Από την έρευνα φοιτητή στα αρχεία
1912

ΑΤΑΠΑΖΑΡ Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΕΣΤΑΝΕΠΟΥΝΑΡ -ΚΑΠΕΤΑΝ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗ: ΣΥΜΕΛΑ ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ 1984

ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΤΑΚΙΔΗΣ Α

Ένα βίντεο που κάνει την καταγραφεί των γεγονότων στην πορεία ενός αιώνα από το Ατά Παζάρ του Πόντου - στην Ακρινή … Θα ακολουθήσει το δεύτερο μέρος που θα προβληθεί κατά την παρουσίαση του βιβλίου μου στην αίθουσα στο πολύκεντρο της Ακρινής …

ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΚΑΠΕΤΑΝ ΒΑΓΓΕΛΗ ΦΩΤΙΑΔΗ

ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΓΟΝΙΚΗ ΓΗ ΤΟΥ ΑΤΑΠΑΖΑΡ

ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΓΟΝΙΚΗ ΓΗ ΤΟΥ ΑΤΑΠΑΖΑΡ

ΚΟΤΖΑΕΡΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΛΕΒΑΙΑ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 2006

Αφιερωμένο σον πάππο μ΄ τον Αρναούτη από την Κουρούντερε και σην γιάγια μ΄ την Αρναουτίνα ασο Γενή Ντάγ
και σε όλους τους Αταπαρλήδες.

Ε…αυτό το ταξίδι στην Τουρκία το χρωστούσα στον συχωρεμένο τον πάππο μ’ τον Αρναούτη τον Κοτσαγερίδη, ο οποίος κατάγονταν από το χωριό Κουρούντερε του Ατάπαζαρ.
Θυμάμαι, όταν μαθητές ακόμη στο δημοτικό, ακούγαμε ο δίδυμος αδελφός μου ο Τάσος και εγώ με ιερή κατάνυξη τον παππού μας, να μας διηγείται ιστορίες από το όμορφο χωριό του.
Με την φαντασία μας τρέχαμε και εμείς μαζί του στα γεμάτα με φουντουκιές βουνά του Ατάπαζαρ, και στις κοιλάδες του Καράσου ποταμού μέσα στον οποίο βρήκε φρικτό θάνατο ο πατέρας του ο Γιάννες προσπαθώντας να σώσει τον αδελφό του τον Σάββα που πνίγονταν.
Έκοβαν δέντρα ο Γιάννες και ο Σάββας, τα σημάδευαν και τα έριχναν στον Καράσου ποταμό ο οποίος με το ρεύμα του τα μετέφερε στην Μαύρη θάλασσα. Από εκεί τα έπαιρναν και τα πουλούσαν σε εμπόρους του Ατάπαζαρ.
Δεν πρόσεξε ο Σάββας και την ώρα που πετούσε έναν κορμό στον πλημμυρισμένο ποταμό, γλίστρησε και έπεσε μέσα.
Μόλις το αντιλήφθηκε ο Γιάννες έπεσε και αυτός μέσα στο αφρισμένο ποτάμι για να σώσει τον αδελφό του.
Μάταια. Στο τέλος πνίγηκαν και οι δυο αφήνοντας ορφανό τον παππού μου και τα αδέλφια του.
Έλεγε ο παππούς ότι οι γονείς του είχαν έλθει το 1870 στα χωριά του Ατάπαζαρ από την περιοχή της Ορντού και συγκεκριμένα από την Χαψάμανα του Γκιόλκιοι.
Από τις διηγήσεις της μάνας του της συγχωρεμέντσας της Ουρανίς οι λόγοι που τους οδήγησαν στην εσωτερική αυτή μετανάστευση ήταν οικονομικοί.
Άκουγαν από διηγήσεις συγχωριανών τους ότι υπάρχει μία παρθένα περιοχή, όχι πολύ μακριά από την Κωνσταντινούπολη, όπου θα μπορούσαν να ασκήσουν πιο εύκολα τις δουλειές τους που ήταν η γεωργία, η κτηνοτροφία και η κατασκευή ξύλινων εργαλείων οικιακής χρήσης, π.χ σκάφες ζυμώματος, πινακωτές, τσανάκες, ζούματρα και γαβάνες.
Άλλοι πάλι κατέφυγαν σε αυτή την περιοχή διότι τους καταδίωκαν οι Τούρκοι από τα χωριά τους, ή λόγω της ανεργίας επειδή είχαν κλείσει τα μεταλλεία της Αργυρούπολης και δεν μπορούσαν να συντηρήσουν τις οικογένειές τους.
Ο παππούς Θόδωρος Τσανακτσίδης στο βιβλίο του ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΛΥΤΡΩΣΗ 1853 –1923 αναφέρει ότι στα δικά τους χωριά στην περιφέρεια Τζαβισλίκ της Τραπεζούντας ζούσαν αρμονικά με τους χωριανούς τους Τούρκους, αλλά δέχονταν φοβερές καταπιέσεις από τους Τούρκους αγάδες στα χωράφια των οποίων εργάζονταν για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα προς το ζην.
Οι ίδιοι κατείχαν λίγα χωράφια, τα πιο άγονα, για τα οποία μάλιστα αναγκάζονταν να πληρώνουν στους αγάδες κεφαλικό χώρο 10-40% .
Αναγκάζονταν όμως να υπομένουν όλες τις ταπεινώσεις ελπίζοντας πάντα για κάτι καλύτερο.
Ο παππούς Θόδωρος, ο οποίος ήταν παντρεμένος με την Ειρήνη Κοτσαγερίδου πρώτη εξαδέλφη του παππού Αρναούτη, αναφέρει και μια άλλη αιτία της μετανάστευσής τους από το Τσαβισλίκ στα χωριά του Ατάπαζαρ. Ήταν η ανάρμοστη συμπεριφορά του Αγά της περιοχής προς την παπαδιά την γυναίκα του Παπά –Συμεών.
Ο Παπά Συμεών ήταν ιερεύς σε τρία χωριά και τον περισσότερο καιρό έλειπε από το σπίτι του.
Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκε ο Τούρκος Αγάς ο οποίος επισκέφθηκε την παπαδιά και την έκανε με το ζόρι δική του.
Όταν μαθεύτηκε στο χωριό η μεγάλη προσβολή του Αγά προς την παπαδιά τα αδέλφια του Χατζηβαρύτιμου Λαζαρίδη σκότωσαν τον Αγά και τον εξαφάνισαν, θάβοντάς τον σε κάποιο απόμερο μέρος.
Για να γλιτώσουν όμως από την μανία των Τούρκων έφυγαν μαζί με τον παπά και την παπαδιά και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Αργυρούπολης όπου άλλαξαν το επίθετό τους από Λαζαρίδης σε Τσανακτσόγλου .
Επειδή όμως η περιοχή που εγκαταστάθηκαν ήταν τελείως άγονη αναγκάσθηκαν να ξαναφύγουν, και μετά από διάφορες περιπλανήσεις έφθασαν στην περιοχή του Ατάπαζαρ.
Όταν διαπίστωσαν ότι εκεί υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης ειδοποίησαν και τους άλλους συγγενείς τους από το Τσαβισλίκ, και το 1853 δέκα μεγάλες οικογένειες έκτισαν το νέο ποντιακό χωριό το Γιασί Γκετσίτ.
Οι οικογένειες αυτές ήταν..
1. Τσανακτσόγλου Χαράλαμπου ή Χαρελάντ
2. Τσανακτσόγλου Θεόδωρου
3. Τσανακτσόγλου Χαράλαμπο ή Μαρουλάντ
4. Τσανακτσόγλου Ιωάννη
5. Τανακτσόγλου Γεωργίου
6. Κυρικλόγλου Θεόδωρου
7. Κυρικλόγου Σάββα
8. Παπάζογλου Χαράλαμπου
9. Τοσούνογλου Χατζηκωνσταντή
10. Χιρόγλου Χατζηβαρύτιμου .

Ίσως με την εγκατάστασή τους στο Γιασί Γκετσίτ ήθελαν να είναι πιο κοντά στην Ελλάδα.
Ποιος ξέρει? Πολλές φορές το ένστικτο μας οδηγεί από μόνο του και εμείς δεν κάνουμε τίποτε άλλο παρά να το ακολουθούμε.
Έχτισαν λοιπόν 14 καινούργια χωριά τα οποία βρίσκονταν περίπου 50 χιλιόμετρα μακριά από το Ατάπαζαρ και πάνω –κάτω 100 από την Νικομήδεια.
Εκκλησιαστικά υπάγονταν στην Μητρόπολη Νικομήδειας.
Για άλλες συναλλαγές τους πήγαιναν στην παραθαλάσσια κωμόπολη Καράσου που ήταν 30 χιλιόμετρα μακριά ή στο Ατάπαζαρ όπου πουλούσαν τα προϊόντα τους και έκαναν τις αγορές τους.
Τα χωριά αυτά ήταν..

1. Το Γιασί Γκετσίτ ( Υγρό Πέρασμα )
2. Η Κουρούντερε ( Ξηροπόταμος )
3. Το Κεστανέ Πινάρ (Καστανόβρυση )
4. Το Κίραζλι ( Κερασοχώρι )
5. Η Πάραλη (Τόπος πλούσιος )
6. Το Καράπελιτ (Μαύρη Βελανιδιά )
7. Το Σούμπατακ ( Βούρκος )
8. Το Γενήνταγ (Νέο βουνό )
9 Το Κάτω Γενήνταγ ή Ορτάκιοι
10 .Το Αρντίτσπελιτ (Μεσόκερδος )
11 .Το Τσομπάν Γιατάκ ( Βοσκοκαλύβα )
12 .Το Τσατάλβαζ ( Δικράνι )
13 .Το Άκτας ( Ασπρόπετρα )
14 .Η Κουρούμεσε (Ξερή μεσιά )